Najciekawsze wystawy czasowe w polskich muzeach w 2023 roku

Rok 2023 zapowiada się niezwykle interesująco dla miłośników sztuki w Polsce. Muzea i galerie w całym kraju przygotowały bogaty program wystaw czasowych, prezentujących zarówno dzieła mistrzów światowego formatu, jak i odkrywających na nowo rodzimych twórców. W niniejszym artykule przedstawiamy najciekawsze ekspozycje, które koniecznie trzeba zobaczyć w nadchodzących miesiącach.

Wystawa "Van Gogh i impresjonizm" - Muzeum Narodowe w Warszawie

Największym wydarzeniem muzealnym tego roku jest bez wątpienia wystawa "Van Gogh i impresjonizm", która zagości w Muzeum Narodowym w Warszawie od maja do września. Ekspozycja, przygotowana we współpracy z Van Gogh Museum w Amsterdamie, prezentuje ponad 40 dzieł holenderskiego mistrza, w tym słynne "Słoneczniki" oraz "Gwiaździstą noc nad Rodanem".

Wystawa stanowi unikatową okazję dla polskiej publiczności, by zobaczyć oryginalne dzieła Van Gogha w tak dużym wyborze. Obrazom towarzyszą listy artysty do brata Theo, które rzucają światło na jego proces twórczy i osobiste zmagania. Dodatkowo ekspozycję uzupełniają prace impresjonistów i postimpresjonistów, którzy mieli wpływ na twórczość Van Gogha, w tym dzieła Claude'a Moneta, Edgara Degasa i Paula Gauguina.

"Ta wystawa to rezultat wieloletnich starań i międzynarodowej współpracy. Dzieła Van Gogha rzadko opuszczają macierzyste muzea, dlatego możliwość zobaczenia ich w Warszawie to wydarzenie bez precedensu w historii polskiego muzealnictwa." - dr Agnieszka Morawińska, dyrektorka Muzeum Narodowego w Warszawie

"Polskie malarstwo historyczne XIX wieku" - Zamek Królewski na Wawelu

Od marca do października na Zamku Królewskim na Wawelu można podziwiać wystawę "Polskie malarstwo historyczne XIX wieku", która stanowi najpełniejszy jak dotąd przegląd tego ważnego nurtu w polskiej sztuce. Ekspozycja gromadzi ponad 80 monumentalnych płócien z różnych muzeów w Polsce, w tym najważniejsze dzieła Jana Matejki, Artura Grottgera, Wojciecha Gersona, Józefa Brandta i Henryka Siemiradzkiego.

Wystawa została podzielona na sekcje tematyczne, które odzwierciedlają najważniejsze momenty z historii Polski uwiecznione przez malarzy: chrzest Polski, średniowieczna świetność, wojny z Turcją i Rosją, powstania narodowe oraz życie codzienne różnych warstw społecznych. Ekspozycji towarzyszy bogaty program edukacyjny, w tym wykłady historyków sztuki i warsztaty dla dzieci i młodzieży.

Szczególnie cenne jest zaprezentowanie kilku rzadko pokazywanych dzieł, które na co dzień znajdują się w magazynach muzealnych ze względu na ich rozmiary lub stan zachowania. Na potrzeby wystawy przeprowadzono konserwację kilku obrazów, co pozwoliło przywrócić im pierwotny blask.

"Magdalena Abakanowicz. Człowiek i jego przestrzeń" - Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski

CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie prezentuje retrospektywną wystawę jednej z najważniejszych polskich artystek XX wieku - Magdaleny Abakanowicz. Ekspozycja "Człowiek i jego przestrzeń", czynna od lutego do czerwca, gromadzi ponad 100 prac z różnych okresów twórczości artystki, od słynnych "Abakanów" - miękkich form tkanych z sizalu, poprzez cykle figuratywne "Plecy", "Tłum" i "Embriologia", aż po późne realizacje rzeźbiarskie.

Wystawa przygotowana została we współpracy z Fundacją Marty Magdaleny Abakanowicz-Kosmowskiej i Fundacją Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie. To pierwsza tak kompleksowa prezentacja dorobku artystki w Polsce od jej śmierci w 2017 roku.

"Twórczość Abakanowicz wykracza poza granice rzeźby, tkaniny czy instalacji. Jej prace to głęboka refleksja nad kondycją ludzką, relacją człowieka z naturą i mechanizmami władzy. Ta wystawa to okazja, by na nowo odkryć uniwersalne przesłanie jej sztuki." - Joanna Mytkowska, kuratorka wystawy

"Sztuka ludowa - sztuka nowoczesna" - Muzeum Etnograficzne w Krakowie

Muzeum Etnograficzne w Krakowie przygotowało fascynującą wystawę "Sztuka ludowa - sztuka nowoczesna", która bada wzajemne inspiracje między sztuką ludową a awangardą XX wieku. Ekspozycja, dostępna przez cały rok 2023, zestawia tradycyjne wycinanki, hafty, rzeźby i malarstwo na szkle z dziełami polskich modernistów, takich jak Zofia Stryjeńska, Tadeusz Makowski czy Władysław Hasior.

Wystawa ukazuje, jak artyści awangardowi czerpali inspirację z form, motywów i technik sztuki ludowej, a jednocześnie jak współcześni twórcy ludowi adaptują elementy modernistycznej estetyki. To fascynujący dialog między tradycją a nowoczesnością, między wsią a miastem, między anonimowymi twórcami a uznanymi artystami.

Ekspozycji towarzyszy seria warsztatów tradycyjnych technik rękodzielniczych oraz wykłady poświęcone historii polskiego designu i jego związkom ze sztuką ludową.

"Niepodległość wyobraźni: sztuka polska po 1989 roku" - Muzeum Sztuki w Łodzi

Muzeum Sztuki w Łodzi prezentuje ambitną wystawę "Niepodległość wyobraźni: sztuka polska po 1989 roku", która stanowi próbę podsumowania ponad trzech dekad polskiej sztuki tworzonej w warunkach demokratycznej transformacji. Na ekspozycji, czynnej od kwietnia do października, zgromadzono prace ponad 60 artystów i grup artystycznych, które odzwierciedlają najważniejsze nurty, debaty i przemiany w polskiej kulturze wizualnej po upadku komunizmu.

Wystawa została podzielona na sekcje tematyczne, które odnoszą się do kluczowych zagadnień podejmowanych przez artystów: tożsamość narodowa i lokalna, pamięć i historia, ciało i płeć, transformacja ekonomiczna, globalizacja i migracje oraz kryzys ekologiczny. Wśród prezentowanych twórców znaleźli się m.in. Paweł Althamer, Katarzyna Kozyra, Wilhelm Sasnal, Zbigniew Libera, Joanna Rajkowska, Artur Żmijewski i Mirosław Bałka.

Ekspozycji towarzyszy obszerny katalog z esejami czołowych polskich krytyków i historyków sztuki, który stanowi ważny wkład w badania nad sztuką najnowszą w Polsce.

"Mistrzowie portretu: od renesansu do współczesności" - Muzeum Narodowe w Poznaniu

Muzeum Narodowe w Poznaniu prezentuje wystawę "Mistrzowie portretu: od renesansu do współczesności", która śledzi ewolucję gatunku portretowego na przestrzeni pięciu wieków. Na ekspozycji, czynnej od czerwca do listopada, zgromadzono ponad 100 obrazów ze zbiorów muzeów polskich i europejskich, w tym dzieła takich mistrzów jak Hans Holbein, Diego Velázquez, Rembrandt van Rijn, Jan Matejko, Olga Boznańska i Witkacy.

Wystawa ukazuje, jak zmieniało się podejście do przedstawiania człowieka w sztuce - od oficjalnych portretów władców i dostojników, poprzez intymne wizerunki rodzinne, aż po eksperymentalne podejścia artystów XX wieku, którzy kwestionowali tradycyjne koncepcje tożsamości i reprezentacji.

Szczególnie cenna jest możliwość zobaczenia kilku rzadko prezentowanych arcydzieł, wypożyczonych specjalnie na tę wystawę, w tym słynnego "Portretu młodzieńca" Rafaela, który po wojnie uznawany był za zaginiony, a w 2020 roku został odnaleziony w prywatnej kolekcji.

"Japońskie inspiracje w sztuce polskiej" - Muzeum Manggha w Krakowie

Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie prezentuje wystawę "Japońskie inspiracje w sztuce polskiej", która bada fenomen japonizmu w polskiej kulturze wizualnej od końca XIX wieku po współczesność. Na ekspozycji, dostępnej od marca do września, zgromadzono dzieła malarskie, graficzne, ceramikę, tkaniny i plakaty artystów, którzy czerpali z estetyki i filozofii japońskiej.

Wystawa pokazuje, jak fascynacja Japonią wpłynęła na twórczość takich artystów jak Feliks Jasieński (Manggha), Julian Fałat, Józef Mehoffer, Wojciech Weiss, a w późniejszym okresie na awangardę polską i współczesnych twórców, takich jak Magdalena Abakanowicz czy Roman Opałka.

Ekspozycja nie ogranicza się do pokazania bezpośrednich wpływów sztuki japońskiej, ale analizuje głębsze związki na poziomie koncepcji przestrzeni, relacji człowieka z naturą, minimalizmu i koncepcji pustki, które zainspirowały polskich artystów do poszukiwania nowych środków wyrazu.

Praktyczne informacje dla zwiedzających

Planując wizytę na wybranych wystawach, warto pamiętać o kilku praktycznych kwestiach:

• Bilety: Na większość wystaw czasowych obowiązują osobne bilety, często droższa niż standardowa wejściówka do muzeum. Na popularne wystawy, jak ekspozycja Van Gogha, warto kupić bilety z wyprzedzeniem online.
• Zwiedzanie z przewodnikiem: Większość muzeów oferuje oprowadzania kuratorskie, które pozwalają lepiej zrozumieć kontekst i znaczenie prezentowanych dzieł. Terminy oprowadzań są zwykle publikowane na stronach internetowych muzeów.
• Wydarzania towarzyszące: Wystawom często towarzyszą wykłady, warsztaty i projekcje filmowe. Warto śledzić program imprez towarzyszących, który może znacząco wzbogacić doświadczenie wystawy.
• Katalogi i publikacje: Do większości dużych wystaw wydawane są katalogi, które stanowią wartościową pamiątkę i źródło pogłębionej wiedzy o prezentowanych dziełach.

Podsumowanie

Rok 2023 oferuje niezwykłe bogactwo wystaw czasowych w polskich muzeach, od prezentacji uznanych mistrzów światowych po odkrywanie na nowo rodzimego dziedzictwa. Ta różnorodność ekspozycji odzwierciedla rosnącą pozycję polskich instytucji kultury na międzynarodowej scenie muzealnej i ich ambicję, by oferować publiczności doświadczenia na najwyższym światowym poziomie.

Niezależnie od tego, czy jesteś miłośnikiem klasycznego malarstwa, fascynuje Cię sztuka współczesna, czy interesują Cię kulturowe konteksty twórczości artystycznej, w polskich muzeach z pewnością znajdziesz wystawy, które odpowiedzą na Twoje zainteresowania. Serdecznie zachęcamy do korzystania z tego bogactwa oferty kulturalnej i odwiedzenia przynajmniej kilku z przedstawionych wystaw.